Bölümümüzde Yapılan Tetkikler ve Girişimsel İşlemler ;
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Ultrasonografi (US) ve Renkli doppler USG
Girişimsel İşlemler
a) ince iğne aspirasyon biopsileri (TİROİD)
b) tru-cut iğne biopsileri (meme)
c) karaciğer kitle ve difüz karaciğer biopsileri
d) meme kisti boşaltılması
Kontrastlı İncelemeler (Yemek borusu, mide, oniki parmak bağırsağı, safra kesesi ve safra yolları, ince ve kalın bağırsaklar, böbrekler ve idrar yolları, mesane ve üreme sistemi)
Mamografi
Kemik Dansitometrisi (Hizmet Alımı)
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) (Hizmet Alımı)
Direk Radyografik İncelemeler
Radyoloji departmanı, hasta ve doktorların tanı ve tedavi amaçlı tüm taleplerini karşılayabilecek teknik donanıma ve tecrübeli doktor kadrosuna sahiptir. Personel işlemler sırasında hastaların rahat etmesini sağlama konusunda maksimum özeni göstermektedir.
Radyologlar genel radyoloji, bilgisayarlı tomografi, mamografi, dijital floroskopi, manyetik rezonans görüntüleme, ultrasonografi, renkli Doppler ultrasonografi, anjiografi gibi sadece diagnostik işlemleri değil ayrıca terapötik girişimsel işlemleri de yapabilecek bilgi ve deneyime sahiptir.
Radyoloji departmanı “Teleradyoloji’’ uygulamalarını yapabilecek teknolojik altyapıya sahiptir. “Teleradyoloji” uygulamaları farklı sağlık merkezleri arasında dijital imajların internet aracılığı ile transferini sağlamakta olup doktorlar arasında bilgi alışverişini ve konsültasyonu mümkün kılmaktadır.Radyoloji departmanımızda teleradyoloji ve dijital arşivlemeye imkan sağlayan PACS sistemi 2009 yılından itibaren uygulamaya konmuştur. Tüm radyografik incelemeler bu sistem sayesinde dijital olarak saklanabilmekte ve intranet aracılığı ile film okuma odalarındaki iş istasyonlarına gönderilerek herhangi bir filme basılmaksızın monitörlerden değerlendirilebilmektedir.
Ultrasonografi (US) ve Doppler Ultrasonografi
Vasküler yapılar ve kan akımı renkli Doppler ultrason ile ayrıntılı olarak değerlendirilebilmektedir. Üst ve alt ekstremite artelyal ve venöz sistem renkli Doppler ultrason, portal Doppler, karotis ve vertebral arter Doppler, orbital ve skrotal Doppler, jinekolojik ve obstetrik Doppler, renal arter Doppler ve graft değerlendirmesi yapılan incelemelerdendir. Bu incelemeler, konusunda oldukça deneyimli doktorlar tarafından yapılmaktadır. Koşulsuz hasta memnuniyeti departmanın ana ilkelerinden olup tetkik için başvuran hastalar aynı gün içinde randevu alabilmekte ve randevu bekleme süresi mümkün olduğu kadar kısa tutulmaktadır.
Mamografi
Mamografi meme kanserinin ve diğer iyi huylu meme hastalıklarının tanısında, X-ışınları kullanılarak gerçekleştirilen özel bir incelemedir. Mamografi hizmetleri asemptomatik hastaların tarama amaçlı incelemeleri, semptomatik meme hastalıkları olan bayanların tanısal amaçlı incelemeleri, sterotaksik preoperatif meme işaretlemesi ve konsültasyonları içermektedir.
Cihazların teknolojik özellikleri minimum radyasyon dozu ile optimal magnifikasyon ve kompresyon tekniklerine olanak sağlamaktadır. Tarama ve tanı amaçlı mammografik incelemeler için doğru ve hızlı diagnostik hizmetler veren departmanda , ultrason eşliğinde meme işaretlemesi, ince iğne aspirasyonu ve biyopsiler de başarı ile gerçekleştirilmektedir.
Kliniğinde yapılan girişimsel işlemler
Girişimsel radyoloji hızla gelişen bir tıp dalı olup minimal girişimsel teknikler kullanarak cerrahi tedaviye yardımcı olabilecek , hatta bazı hastalıklarda ( karaciğerin ve böbreğin kistik hastalıkları ve abseleri gibi) cerrahi ihtiyacını kaldırabilecek işlemler gerçekleştirilmektedir. Girişimsel radyologlar floroskopi ve diğer görüntüleme modalitelerinin yardımıyla hedefe ince iğneler ve kateterler kullanarak , cerrahi kesiye ve genel anesteziye gerek olmaksızın ulaşmakta ve hastalıkları tedavi edebilmektedirler ve C-kollu floroskopi cihazlarına sahiptir. Hastanemizde şu anda vasküler dışı bütün girişimsel işlemler (bilier drenaj, apse drenajı, perkütan nefrostomi ve organlara yönelik iğne biyopsileri gibi gastrointestinal ve genitoüriner girişimsel işlemler) yapılabilmekte olup , yakın gelecekte vasküler girişimsel işlemler de yapılabilecektir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Bilgisayarlı tomografi; x-ışını kullanılarak vücudun incelenen bölgesinin kesitsel görüntüsünü oluşturmaya yönelik radyolojik teşhis yöntemidir. Bu yöntemle klasik röntgenogramlardaki üst üste düşme (superpozisyon) ortadan kaldırılmıştır. Görüntüleri röntgenden çok daha ayrıntılıdır.
BT bedenin herhangi bir bölümünün ayrıntılı kesitsel görüntüsünü oluşturabilmekte olup yumuşak doku hastalıklarından kırıklara kadar birçok hastalığın tanısında kullanılabilmektedir. Direkt grafi ve ultrasonografi gibi diğer görüntüleme yöntemlerinin açığa kavuşturamadığı durumlarda sıklıkla kullanılmaktadır.
Hastanemizde 32 dedektörlü teknolojiye sahip BT cihazı bulunmakta olup beyin, vertebra, toraks, abdomen, kemik ve pelvik yapılar gibi vücudun herhangi bir kesiminin spiral ya da sequential taraması, sanal endoskopik ve anjiografik inceleme yapılabilmektedir. Ayrıca cerrahi gereksinimi azaltmak ve lezyonların doku tanısı için BT eşliğinde biyopsi ve girişimsel işlemler de yapılmaktadır.
BT, x-ışınının bilgisayar teknolojisi ile birleşmesinin ürünüdür. Bir BT kesiti oluşturabilmek için, kesit düzlemindeki her noktanın x-ışınını zayıflatma değerini bilmek gerekir. Bu değerler, kesit düzleminin çepeçevre her yönünden x-ışını geçirilerek yapılan çok sayıdaki ölçümün güçlü bilgisayarlarla işlenmesi ile bulunur. Bulunan bu sayısal değerler, karşılığı olan gri tonlarla boyanarak kesit görüntüleri elde edilir. BT görüntüleri röntgenden daha ayrıntılıdır.
Bunun iki temel nedeni vardır:
Vücudun ince bir diliminin görüntülenmesi: Röntgende x-ışının geçtiği boyuttaki yapılar üst üste düşer. Bu nedenle, aralarındaki yoğunluk farkı belirgin olmayan yapıların seçilmesi zorlaşır. Bu durum ince bir vücut dilimini görüntüleyen BT’de ortadan kaldırılmıştır.
Dokuların x-ışını tutma oranlarının doğrudan ölçülebilmesi: Röntgende dokuları geçen x-ışının tesbitinde, film, ranforsatör, banyo faktörleri(süre, ısı, kimyasallar) gibi bir çok faktör etkindir. Bu faktörler dokudaki kontrastın görüntüye yansımasını engeller. BT’de bu engeller ortadan kaldırılmıştır. Görüntüler doğrudan dokunun x-ışınlarını zayıflatma değerleri ile oluşturulur.
Dolayısıyla BT görüntüleri, doku kontrastını çok daha duyarlı olarak yansıtır. Yöntemin kullandığı enerji x-ışını olduğu için, görüntülerdeki gri tonların anlamı röntgende olduğu gibidir: Koyu gri tonlar, açık tonlara göre x-ışınlarının daha az tutulduğu bölgeleri gösterir.
İnceleme sırasında hasta bilgisayarlı tomografi cihazının masasında hareket etmeksizin yatar. Masa manuel ya da uzaktan kumanda ile cihazın gantri adı verilen açıklığına sokulur. Cihaz bir bilgisayara bağlıdır. X-ışını kaynağı incelenecek hasta etrafında 360 derecelik bir dönüş hareketi gerçekleştirirken oyuk ya da gantri boyunca dizilmiş dedektörler tarafından x-ışını demetinin vücudu geçen kısmı saptanarak elde edilen veriler bir bilgisayar tarafından işlenir. Sonuçta dokuların birbiri ardısıra kesitsel görüntüleri oluşturulur. Oluşturulan görüntüler bilgisayar ekranından izlenebilir. Ayrıca görüntüler filme aktarılabileceği gibi gerektiğinde tekrar bilgisayar ekranına getirmek üzere optik diskte depolanabilir.
Bilgisayarlı tomografi, diğer x-ışın incelemelerine göre bazı avantajlara sahiptir. Özellikle organların, yumuşak doku ve kemiklerin şekil ve yerleşimini oldukça net gösterir. Ayrıca BT incelemeleri doktorlara basit bir kist (içinde sıvı veya yarı sıvı madde bulunan etrafı çevrili kese şeklinde oluşum) ya da solid tümör (bir kısım hücrelerin süratle çoğalması nedeniyle oluşan doku kitlesi, tümör) ayırıcı tanısında yardımcı olarak hastalıkların daha iyi değerlendirilmesini sağlar.
Daha önemlisi, BT direkt grafilerden çok daha ayrıntılı görüntüler oluşturarak kanserlerin yayılımının değerlendirilmesinde yardımcı olur. Kanser yayılımı hakkında elde edilecek bilgiler doktorları kansere yönelik uygulanacak tedavi konusunda yönlendirerek kemoterapi, radyoterapi, cerrahi tedavi veya bunların belirli kombinasyonlarının kullanılıp kullanılmayacağıyla ilgili karar vermelerinde yardımcı olur. Böylece sağlam dokular, bir çok faydaları olmakla birlikte ciddi yan etkileri olabilecek tedavi yöntemlerinin gereksiz müdahalelerinden korunmuş olur.
BT, direkt grafilerle gösterilemeyen vücudun beyin gibi birçok kesiminin değerlendirilebilmesini mümkün kılmaktadır. Ayrıca diğer görüntüleme yöntemlerinden daha erken ve doğru şekilde birçok hastalığın teşhisini sağlamaktadır. Hastalıklar erken teşhis edildiğinde daha iyi tedavi edildiklerinden, BT bu üstün özellikleriyle doktorların birçok hayat kurtarmasına yardımcı olmaktadır.
Bilgisayarlı Tomografinin En Sık Kullandığı Alanlar Nerelerdir?
BT; göğüs ve karın organları tetkikinde en iyi yöntemlerden biridir. Akciğer, paranazal sinüsler, karaciğer ve pankreas hastalıklarının da aralarında bulunduğu pek çok hastalığın tanısında tercih edilen yöntemdir. BT görüntüleme ile biyopsi gibi tanı veya tedavi amaçlı minimal invazif işlemlerin rehberliği sağlanabilmektedir. BT, kemik görüntülemede de sıklıkla kullanılan bir tanı yöntemidir. El, ayak, omuz ve diğer iskelet sistemi yapıları ile omurga kemik patolojileri tanısında da kullanılmaktadır.
Travma geçiren olgularda hızlı tarama yapabilmesi ve detaylı görüntüler sağlanabilmesi özelliklerinden yararlanarak beyin, karaciğer, dalak, böbrekler ile diğer iç organ yaralanmaları teşhisinde BT kullanılmaktadır.
Ayrıca inme, gangren ya da böbrek yetmezliği sonuçlarına yol açabilecek damar patolojileri tanısında da kullanılan yöntemlerdendir.
İşleme Nasıl Hazırlanmalıdır?
Batın BT incelemelerinde barsakların daha iyi görüntülenebilmesi için hastadan tetkikten bir gece önce aç kalması ve müshil benzeri barsak temizliği yapan ilaç kullanması istenmektedir. Ayrıca damardan radyolojik kontrast madde kullanılması gereken durumlarda, bulantı-kusma riskine karşı en az 2-4 saat açlık gerekmektedir.
Hastaneye randevu saatinden en az 15 dakika önce gelinmelidir. Bu, hastanedeki kayıt işlemlerinin yapılabilmesi için gerekli zamanı sağlayacaktır. Eğer abdomen (karın) ya da pelvis bölgesinin (leğen kemiği bölgesi) BT incelemesi yapılacaksa randevu saatinden 1 saat 30 dakika önce hastaneye gelinmelidir. Hastadan bağırsakları daha net göstererek radyoloğun filmleri daha iyi değerlendirmesini sağlıyacak bir sıvı olan kontrast madde karıştırılmış su içmesi istenir. Hastada düşünülen ön tanılara ve yapılması istenen incelemeye bağlı olarak randevu saatinden çok daha önce de kontrast madde içmesi istenebilir.
Metal objeler görüntü kalitesini etkiler; bu nedenle metal düğme ya da objeler içeren kıyafet giyilmemesi önerilir. Ayrıca inceleme yapılacak vücut bölgesine göre hastadan küpe, mücevher, gözlük, diş protezi gibi metal objelerin çıkarılması istenebilir.
Kadın hastalar hamile olup olmadıkları ya da böyle bir olasılık olup olmadığı konusunda doktoru bilgilendirmelidir.
Emzirmekte olan annelerin damar içi kontrast madde kullanımı durumunda işlem sonrası 24-48 saat emzirmemeleri istenir.
İnceleme Nasıl Yapılmaktadır?
BT incelemesi değerlendirilen bölgeye göre kontrast madde verilmeden veya kontrast madde verilerek yapılabilir. Kontrast madde, incelemenin özelliğine göre damardan, ağızdan veya makat yolu ile verilebilir. Daha sonrasında istenilen bölge tomografi cihazında taranır.
Kontrast madde damardan verilecek ise enjeksiyon mekanik bir enjektör aracılığı ile işlem sırasında yapılır. İşlem sırasında tomografi odasında hasta yalnız kalır, ancak herhangi bir şikayeti olduğu takdirde hastanın sesi çekim odasından kolaylıkla duyulabilmektedir.
Çocuk hastalara, kurşun önlük giymeleri koşulu ile anne ya da baba eşlik edebilir.
Özellikle altı yaşından küçük çocuklar için inceleme boyunca hareketsiz kalmak zor olabilir. Bu nedenle ilaçla ya da ilaçsız uyku durumunda olmaları gerekebilir.
BT’de Kontrast Madde Kullanılması;
Kontrast madde; tomografi incelemelerinde de sıklıkla kullanılan, damarların x-ışını altında görüntülenmesini sağlayan çoğunlukla damar yolu ile verilen ilaçtır. Ayrıca organların beslenmesini, normal doku ile hastalıklı dokunun (tümör, kitle, enfarkt vb.) ayrımında kullanılmaktadır.
Kontrast madde, incelenecek bölgeye ve yapılacak değerlendirmeye göre damardan (intravenöz), ağızdan (oral) veya makattan (rektal) verilebilir. Bu yöntemlerden ikisi veya nadiren üçü birlikte de uygulanabildiği gibi bazı hastalara kontrast madde hiç verilmeyebilir.
Damardan kontrast madde verilmesi öncesi hasta kontrast madde allerji riskinin saptanması amacıyla bilgilendirilir. Eğer daha önce kullanılan kontrast maddeye karşı reaksiyon gelişmiş ise, kişi herhangi bir alerjene karşı düzenli ilaç kullanıyor ise ya da astım hastalığı vb. alerjik hastalığı var ise antiallerjik ilaçlar ile premedikasyon uygulanması gerekebilir. Allerjiye karşın ilk sırada önerilen noniyonik kontrast madde kullanımıdır. Bu tip kontrast maddeler fizyolojik kan ile benzer yoğunluk özelliğine sahiptir.
Kontrast madde kullanılacak hastalarda tetkik öncesi böbrek fonksiyonlarını gösteren kan kreatinin düzeyine bakılmalı ve bunun sonucuna göre çekim yapılmalıdır. Kontrast maddenin atılımının böbreklerden olması nedeni ile ciddi böbrek hastalığı olanlarda kontrast madde kullanımı sakıncalı olabilir. Bu durumda risk değerlendirmesi yapıldıktan ve kontrast maddenin atılımını hızlandıracak çözümler sağlandıktan sonra kontrast madde kullanımına karar verilir veya altarnatif görüntüleme yöntemleri kullanılır.
Kontrast maddenin damar yolu ile verilmesi esnasında geçici sıcaklık hissi (ateş basması), ağızda metalik bir tat ya da idrar kaçırıyormuş hissi oluşabilmektedir. Tüm bunlar saniyeler içerisinde geçer. Bazı olgularda kısa süreli kaşınma hissi ya da bulantı olabilir. Eğer kaşıntı uzun süreli olur ya da döküntü oluşur ise bu şikayetler ilaç tedavisiyle ortadan kaldırılabilir. Nadiren nefes almada zorluk ve boğazda ani şişlik ortaya çıkabilir. Bu şikayetinizi çekim yapan teknisyene bildirmeniz gerekir. Noniyonik kontrast madde kullanımı sonrası bu şikayetler çok nadiren olmaktadır. Emziren annelerde kontrast madde kullanılmış ise 24-48 saat süre ile süt verilmesi sakıncalı olabilir. Bu zaman süresince süt verilmemesi gerekmektedir.
